Next World Better
Jan van Wissen - schilderijen, grafiek, collages
Als kind maakte Jan van Wissen (1946) al
tekeningen van steden in vogelvluchtperspectief. De steden uit de recente
serie Pure City van tekeningen, schilderijen en collages bestaan uit
wooneenheden die van bovenaf gezien in perspectief zijn getekend.
Compacte gebouwen zonder ramen of deuren, hooguit poorten, af en toe een
pilaar of een ondefinieerbaar stuk architectuur. Door deze consequente
aanpak lijken de gebouwen, ondanks hun verscheidenheid aan vorm, door één
architect getekend. Op geen enkel werk wordt een mens als maatgevend
object toegevoegd, geen boom om de schaal aan te geven. De woonblokken
zijn verbonden door plateaus of zwevende wegen. Wat zich ontrolt, zijn
steden opgebouwd uit etages Gelaagde steden, en gevaarlijk ook. Er is
nergens een vangrail te zien.
De steden strekken zich uit van onder tot boven en over de hele breedte
van het beeld. In principe kunnen ze de hele planeet omspannen. De
verdwijnpunten liggen buiten het doek. Het werk roept associaties op met
Mondriaan, Escher en Constant. Diens Nieuw Babylon behelste eveneens een
wereldomvattende stadsplanning.
De perspectiefwerkingen ontstaan door diagonaal opgezette banen die
elkaar kruisen en ruitjespatronen vormen. Uit deze patronen ontstaan
zowel gebouwen als tegelvloeren. Op sommige tekeningen zijn de lijnen
onregelmatig t.o.v. elkaar geplaatst zodat er vervormingen ontstaan. Men
kijkt aan de onderkant van een tekening in een peilloze diepte of het
lijkt alsof er een stad op de bodem van een rimpelend maar glashelder
water ligt, of is het een eindeloze kashba in een zinderende woestijn?
Het kleurgebruik is sober, evenals de
vorm teruggebracht tot uiterste noodzaak. Drie kleuren per doek,
bijvoorbeeld rood, geel, zwart of wit, blauw, geel. Maar er is ook een
stad opgebouwd uit rode banen en fragmenten van teksten die afwisselend
wanden suggereren. De liggende vlakken bestaan hier uit fragmenten van
fotoportretten. Jan van Wissen: “Ik zet eerst diagonale lijnen op omdat
ze beweging brengen, de blik naar boven en beneden richten. Het heeft ook
met zwaartekracht te maken denk ik, en wie weet met mijn hoogtevrees.”
Next World Better, de titel van de expositie, betekent voor Jan van
Wissen een soort neiging deze wereld te willen overslaan en een nieuwe te
willen beginnen.
“Misschien is het vluchtgedrag, maar iedere kunstenaar is een vluchteling
in de geest. Ik probeer een eigen wereld op te bouwen; een wereld in de
vorm, een pure stad, teruggebracht tot zijn essentie, een stapeling van
verblijven. Dat is het wezen van de stad. Het gaat mij niet om
straatmeubilair of een rij bomen. Dat is versiering. Deze steden zijn ook
niet gemaakt voor mensen. Ik maak urbane structuren met de bedoeling er
boven te leven. Het gaat er mij bij dit werk om de wereld te overstijgen,
te zweven, los te komen van de materie, van alles wat je omlaag trekt.”
Van 6 oktober tot 2 november 2002 in Galerie 100, opening zo 6 oktober
v.a. 14.00 uur.
Aja