Boa van den Berg en peuterwerk uit het Kwetternest
december 2007 in Zaal 100
Als een dirigent zet Boa van den Berg een orkest van kinderhandjes in
beweging. Hij laat groepjes van vier kinderen aardappels stempelen aan de
vier zijden van een groot vel papier. De vellen worden na verloop van
tijd meerdere malen gedraaid en de kinderen gaan door aan het onaffe werk
van de ander. In een tweede fase laat hij patronen van gescheurde
tekeningen van een eerdere sessie over de schildering plakken. De
uiteindelijke resultaten vormen, tegen elkaar geplakt en als één geheel
gepresenteerd, afgewisseld met het werk van de meester zelf, een
indrukwekkende presentatie. Volgens Boa hebben kinderen plezier in het
delen van een schildering. Twee- of driejarigen hebben nog geen last van
hun ego en worden op deze manier ontvankelijk voor de inbreng van
anderen. Boa van den Berg ziet zijn werkwijze in het licht van de
hedendaagse ontwikkelingen. “Tegenwoordig zijn kunstenaars bezig met hun
ellebogen en ontkennen ze elkaar zelfs. Iedereen is op zichzelf
aangewezen. Kunstenaars die een stroming maken staan sterker. Picasso
sprak over zijn tijdgenoten. Hij noemde o.a. Braques als inspiratiebron.
De oude meesters brachten elkaar op een hoger niveau. Dat is wat ik
tegenwoordig mis.”
Boa van den Berg studeerde vrije grafiek en schilderen aan de Gerrit
Rietveld Academie. Hij begon als surrealist, schilderde droombeelden,
nachtdromen, de onwerkelijke werkelijkheid. Surrealisme staat voor hem
gelijk aan symbolisme. In een van zijn oude werken vormt een groep mensen
een witte kroon of vliegt er een adelaar met kinderen op de rug.
“Surrealisten zijn allemaal anders; toch is er geen evolutie in het
genre. Er is geen stap verder te zetten.” Het gaat Boa van den Berg nu om
de materie, het effect dat kleur en verf teweegbrengt. Geen objecten in
de ruimte, maar geschilderde ruimte: een cosmos als uitdijende planeet,
geen planeet in de ruimte, maar een planeet die ruimte is; of een
composthoop van dode brandnetels; een broeiende gloed waarin je
verdwijnt. Het onderwerp speelt geen rol meer. “Realisme is gekoppeld aan
gedwongen aandacht, is een schilderij dat je aankijkt. Expressie is met
de materie bezig zijn. Alleen kleur en compositie zijn al genoeg om iets
uit te drukken. Het verhaal ontstaat pas nadat het gemaakt is. Schilderen
doe ik intuïtief, is meer meditatie dan planning. Mijn hedendaagse werk
valt dan ook minder op. Je loopt er zo langs. Het is omgeving geworden,
ambiance, iets wat zich niet opdringt en op de achtergrond blijft. Alleen
als je er voor gaat zitten kun je erin verdwijnen, erin wegdromen. Ik wil
geen beelden meer pushen en streef geen stijl meer na. Het maakt mij
niets uit of mensen mijn werk herkennen. Het gaat om het werk. Wat ik nu
schilder is totaal expressionistisch, kleuren door elkaar, het lijkt
haast op het kleuterwerk. Ik nijg nu naar abstract expressionisme. Iets
wat mijn kinderen niet zo apreciëren, maar ik wel. Het gaat om een uiting
van gevoel.”
In Zaal 100 zijn, behalve het kleuterwerk, werken van Boa van den Berg
uit verschillende tijden te zien: schilderingen naar waarneming of uit
zijn hoofd, portretten van o.a. de dichter William Burroughs en de zanger
Wally Tax.
Aja voor De Staatskrant december 2007