De foto-journalistiek van Angeline van der Pol
De foto-journalistiek van Angeline van der Pol
Een landschap laat zich lezen en vertalen. Er zijn er inscripties in de aarde, landmarkeringen als kusten, dijken-, sloten-, en weidepatronen die duidelijk maken hoe het landschap is ontstaan. Landschappen zijn nauw verbonden met verhalende systemen, door mensen vastgelegd in een netwerk van herinneringen, interpretaties, verhalen en tradities. We interpreteren een al geinterpreteerd landschap, of we het kennen of niet.
De zwart-wit foto’s van Angeline van der Pol tonen landschappen die worden bedreigd of op het punt staan te verdwijnen. Integraal onderdeel zijn voor haar beelden van de mensen die er deel van uitmaken. Ze werkt in series rondom thema’s waarin de tegenstellingen tussen cultuur en natuur tot uitdrukking worden gebracht. In Galerie 100 exposeerde ze in 1998 een aantal foto’s over de ontruiming van Groenoord. Op haar expositie in april 2003 staat de bezette buurtboerderij langs de Spaarndammerdijk centraal. In haar fotografie zijn er causale verbanden tussen de foto en het origineel, tussen het teken en de verwijzing en tussen het deel en het geheel. Het onderliggende thema vormt de sleutel tot de betekenis, een verhaal is er immers inherent aan.
Angeline van der Pol: “Ik vertel mijn verhaal met beelden, om mensen anders te laten kijken. Centraal staan de dingen waar ik van hou, reclamefoto’s interesseren me niet. Mijn werk is een persoonlijke kijk, ook een illusie. Ik raakte, omdat ik mij met politiek bezighield, betrokken bij de boerderij. Het onderwerp was van belang en ik kende buurtbewoners die er aktief waren. Een vergeten stukje platteland in de stad. Het heeft iets als Ruigoord, natuur, een historische omgeving en een sociaal aspect. Het groene is tegenwoordig ook een sociaal gegeven omdat er zo weinig natuur over is. We proberen het een oorspronkelijk Hollands landschap te laten zijn en dat te behouden. Nu is een benzinestation van BP gepland. Ik sympathyseer met aktiegroep BP NEE. Als BP neerstrijkt staat de boerderij in de gevarenzone en kan niet meer gebruikt worden. Het stukje Spaarndammerdijk is als historisch gebied onderdeel van de zogenaamde Brettenzone, een aaneengesloten groenstrokengebied in een deel van Noord-Holland. Als het gebied wordt geisoleerd zullen vanwege inteelt diersoorten als de rugstreeppad verdwijnen. Ook Amsterdam Anders De Groenen staan achter de aktiegroep. We hebben de laatste rechtzaak gewonnen omdat er geen onderzoek is geweest naar flora en fauna.”
De fotos verklaren zichzelf. De representaties of vertalingen van het landschap en de mensen daarin helpen ons het op een andere manier te zien of te beoordelen. Angeline van der Pol legt de interactie vast tussen de omgeving en de mens, gevangen in het licht op verschillende tijden van de dag. De boerderij, bevolkt door spelende mensen die in de zomer gehuld zijn in schaduw en zonlicht, en in de winter gedompeld worden in een donker landschap belicht door de sneeuw. Poëtische wisselwerkingen tussen allerlei soorten donker en licht. De van mensen ontdane interieurs zijn stillevens die handelingen verraden. Er is net geveegd of koffie gedronken, getuige de kopjes op een tafel of de bezem tegen een paal. Angeline van der Pol: “Ik verdiep me niet zo in de mens, zie hem als een object in een landschap, als een boom of als vogels. Ik verdiep me evenmin in de vogels die ik fotografeer”. In een van haar foto’s legt ze een vriendenkring vast vanachter een tafel op de voorgrond die de cirkel hermetisch afsluit. De groep is naar binnen gericht, op een kind na dat iets eetbaars van de tafel pakt. Het is alsof de foto door de muur heen is genomen. Niemand ziet de fotograaf.
Angeline van der Pol:” Ik ben een beetje schuw dus ik vorm geen bedreiging. Fotografeer ook vanuit hoeken waar andere fotografen niet aan denken. Ed van der Elsken en Diana Arbus zijn echte sociale fotografen. Die gaan eerst met bepaalde mensen om en maken dan een foto. Bij mij is dat niet zo. Zelfs bij mensen die ik ken word ik verlegen, die fotografeer ik dan op onbewaakte momenten. Vroeger fotografeerde ik wel medestudenten, dat waren soms ijdeltuiten. Mensen die zich mooier willen maken dan ze zijn, net als Marilyn Monroe.Als mensen naakt gefotografeerd worden houd ik van de foto’s van John Lennon en Yoko Ono of Phil Bloom. Die trekken gewoon hun kleren uit en poseren zoals ze zijn.” En over dat gewone en de schoonheid van het sobere gaan de ogenschijnlijke kiekjes. Over mensen die zichzelf zijn in een omgeving die zich laat lezen en vertalen in composities van zwart wit en grijs. Ze fotografeert de boerderij vanaf de dijk. Het wordt een boerderij op een weiland met een sloot als passe-partout, en daarmee een monument op een groene sokkel.
Werk van Angeline van der Pol in Zaal 100, mei 2003
Aja Waalwijk